TEZ HAZIRLARKEN BILINMESI GEREKENLER - 15

Araştırmanın Metin Kısmında Alıntı ve Atıflar

Kaynak göstermede iki sistemden yalnız birisi tercih edilir. Bunlardan birisi metin içi yöntem (Enstitünün kabul ettiği APA Yöntemi), diğeri de metin altı (dipnot) yöntemidir.

Alıntı:

Araştırmada, başka kaynaklardan yapılan alıntılar, ya aynen aktarılır ya da özü değiştirilmemek kaydıyla tezi yapanın kendi cümleleriyle özetlenerek verilir. Her iki durumda da, alıntı yapılan kaynağa (metin, tablo, şekil ve benzeri dâhil) mutlaka atıfta bulunulmalıdır.

Atıflar: 

a) Metin İçi Atıf Yapma Yöntemi: Metin içinde, atıf yapılmak istenilen yerde, cümle içinde veya cümle tamamlandıktan sonra, parantez açılarak yazarın sadece soyadı (baş harfi büyük) yazılıp araya virgül konularak eserin yayınlandığı (veya yazıldığı) tarih belirtilir, tarihten sonra iki nokta üst üste konulup doğrudan sayfa numarası yazılarak parantez kapatılır. Şayet atıf, cümle tamamlandıktan sonra yapılmışsa, parantezden sonra nokta konur ve yeni cümle başlatılır. Atıfta bulunulan eserin tarihi yoksa tarih yerine "t.y." yazılır. Bir yazarın aynı yıl içinde yayımlanan birden çok çalışmasından yararlanılır ise, basım yılının sağ yanına ‘a’, ‘b’, ‘c’, ‘d’ gibi harfler konur, kaynakçada da aynı yöntem izlenir ve böylece kaynak karışıklığı önlenmiş olur.
  • Bir eserden genel fikir alınmışsa metin içinde sayfa numarası verilmez.
  • Bir eserin bir veya birkaç sayfasından fikir alınmışsa metin içinde sayfa numarası verilir. Aynen alıntı yapılmışsa tırnak içinde verilir ve alıntının sayfa numarası belirtilir.
Atıfta bulunurken okuyucu atfın nerede başladığını nerede bittiğini bilmelidir. Yani hangi fikrin yazara, hangi fikrin atıfta bulunulana ait olduğunu açıkça seçebilmelidir.
Bu yöntemde kaynak gösterme, atıf yapma haricindeki açıklamalar dipnotla gösterilir.
b) Metin Altında Atıf Yapma (Dipnot) Yöntemi
  • Dipnotun Metindeki Yeri ve Numaralandırılması
Dipnotlar, her sayfada metnin en son satırının altında, sayfanın sol kısmından başlayan kısa bir çizgiyle, metinden ayrılan kısımda yer alır. Dipnotlar bu kısma, birbirini izleyen numaralara uygun surette yerleştirilirler. Dipnot numaraları, bütün tezin bölümleri için ilk sayfada 1’den başlayarak Sonuç bölümüne kadar numaralandırılabilir.
Atıf vermek veya açıklamada bulunmak amacıyla verilenler dışında sadece bir kavramı aydınlatmak için verilen dipnotlar numara yerine *, ** şeklinde sembollerle gösterilir.
  • Referans Dipnotları
Referans dipnotlarında, ilgili kaynağa ilk kez referans veriliyorsa, bu referansta, eserle ilgili mevcut bibliyografik bilgilerin tümü sırasıyla yer alır:
Yazar soyadı, yazar adı, yayın tarihi (parantez içinde), eser adı, yayın yeri: yayınevi, sayfa numaraları şeklindeki genel sıra verilir.
Eserlerin çeşidine göre olan farklılıklar kaynakçadaki gibidir. Burada sadece fazladan alıntı yapılan sayfa numaraları verilir.(1)
Aynı kaynağa ikinci veya daha fazla kez atıfta bulunulması gerektiğinde; takip eder şekilde verilmesi durumunda a.g.m. (adı geçen makale) a.g.k. (adı geçen kaynak) veya a.g.e., (adı geçen eser) yazıp sayfa numarası; araya başka referanslar girmişse yazarın soyadı, (tarih), a.g.e., sayfa numarası şeklinde gösterim yapılır. Yazarın aynı tarihli birkaç eser varsa ya yılın yanına a, b, c gibi harfler konur ya da eserin adından birkaç kelime yazılır.
Dipnotta ikinci kaynaktan aktarma durumunda aktarılan kaynağın tam künyesi verildikten sonra “….’dan aktaran” yazılıp kullanılan kaynağın tam künyesi verilir.
Yazar Adı: Dipnotta, yazar adları, kaynak kitabın iç kapağında verildiği şekilde önce isim sonra soyadı yazılır. İki veya üç yazarlı eserlerde, her yazarın adı, eserin iç kapağında verilen sırayla ve aralarına virgül konularak verilir.
Üçten fazla yazarı olan eserler için, sadece ilk yazarın adı ve soyadı verildikten sonra ‘ve diğerleri’ anlamına gelen ‘v.d.’ ibaresi kullanılır.
Atıf yapılan eserin iç kapağında herhangi bir yazar adı verilmemişse ve eserin yazar/ yazarları başka sayfa ve kaynaklardan da elde edilememişse, o zaman dipnot eser adıyla başlar.
İç kapakta, yazarın takma veya müstear adı kullanılmışsa, bu ad dipnotta da aynen verilir. Ancak, yazarın gerçek adı biliniyorsa veya saptanmışsa, takma addan sonra bir parantez veya köşeli parantez içinde gösterilebilir.
Kitap Adı: Kitap adı, atıf yapılan eserin iç kapağında olduğu şekilde verilir. Ancak, kitap adı, hem asıl ad, hem de tamamlayıcı ikinci ve/veya üçüncü adlardan oluşmuşsa, o zaman asıl ad ve tamamlayıcı ikinci ad arasına, iç kapakta olmasa bile iki nokta üst üste konur. Böylece, asıl ve tamamlayıcı adın birbirine karıştırılması önlenir.
Dipnotlarda kitap adları, italik harflerle yazılır ve kitap adından hemen sonra virgül konur.
Süreli yayın adları: Dipnotlarda süreli yayın adları, italik harflerle yazılır ve adından hemen sonra virgül konur.
Makale Adı: Makale yazarı/yazarlarının adından sonra virgül konur. Virgülden sonra makalenin basım yılı parantez içinde yazılıp virgül konulduktan sonra makale adı çift tırnak içinde verilir. Makale adından sonra yine virgül konur. Bunu kitap adı gibi yazılan süreli yayının adı izler. Süreli yayının cilt ve sayı numarasından sonra alıntı sayfası verilir.
Tez Adı: Yayınlanmamış tezlerin adları, makale adı gibi çift tırnak içinde verilir.
Ansiklopedi Maddelerinin Adları: Makale adı gibi verilir.
Cilt Bilgisi: Cilt bilgisi, genel olarak atıf yapılan kitaplar için geçerlidir. Bir kitap, sadece bir ciltten ibaretse, cilt bilgisi verilmez. Kitap birden fazla ciltten oluşuyorsa, cilt sayısı verildikten sonra virgül konur ve eğer varsa basım ve baskı sayıları verilir.
Baskı Bilgisi: Atıfta bulunulan eser ilk basım ise, dipnotta baskı sayısı belirtilmez. Ancak eserin, 2. veya daha sonraki baskılarından yararlanıldıysa, o zaman baskı sayısı, 2. baskı, 3. baskı şeklinde belirtilir.
Yayım Bilgisi: Bu bilgi, atıf yapılan eserin yayım yeri, eseri yayımlayan kuruluş ve eserin yayım tarihinden oluşur. Yayım yeri ile yayımcı kuruluş arasına iki nokta üst üste konur.
Atıfta bulunulan eserde yayım yeri yoksa bu durum ‘y.y.y.’ (yayım yeri yok) kısaltmasıyla, yayımcı kuruluşun adı yoksa, ‘y.y.’ ( yayımcı yok) kısaltmasıyla ve yayım tarihi belirtilmemişse ‘t.y.’ (tarih yok) kısaltmasıyla gösterilir.
Eserin iç kapağında yayım tarihi belirtilmemişse, ancak iç kapağın arkasında telif hakkı (copyright) tarihi gösterilmişse, o zaman bu tarih, dipnotta yayım tarihi olarak verilir.
Cilt ve Sayı Numaraları: Dipnotlarda kitap, süreli yayın, ansiklopedi, tez gibi eserlerin hangi cildinden alıntı yapıldığını göstermek için, ilgili C. yazıp cilt numarası büyük Romen rakamıyla verilir. Bundan sonra virgül konur ve hemen ardından alıntı yapılan sayı S. konularak gösterilir. Virgülden sonra ilgili sayfa veya sayfaların numarası verilir.
Arşiv Belgelerine Yapılan Atıflar: Bu tür atıflar için verilen dipnotlarda, belgenin mahiyetini bildiren açıklama, belge tarihi, arşiv ve varsa dosya ve fihrist numaraları belirtilir.
Gazete Makaleleri veya Haberlerine Yapılan Atıflar: Gazete makaleleri ve haberlerine yapılan atıflarda, süreli yayın makaleleri için belirtilen kurallar uygulanır. Ancak, her iki durumda da, makale veya haber başlığından sonra, ilgili gazetenin adı, günü, ayı, yılı ve sayfası belirtilir.
Elektronik Kaynaklara İlişkin Dipnotlar: Eser, aynı zamanda daha önce basılı halde yayımlanmışsa, o zaman, önce yazının yer aldığı ilk kaynağın referans dipnotu, sonra parantez içinde ‘çevrimiçi’ ibaresi ve daha sonra da eserin yer aldığı elektronik kaynağın site adı ile siteden yararlanılan tarih verilir.
Eğer eser daha önce basılı halde yayımlanmışsa, varsa yazarın adı ve soyadıyla eser adı, sonra ‘Erişim’ ibaresi ile eserin yer aldığı elektronik kaynağın site adı ve siteden yararlanılan tarih verilir.

Tezin Son Kısmı

Kaynakça

Gerek metin içinde gerekse dipnotta verilen kaynaklar hakkındaki tüm bilgiler kaynakçada gösterilir.
Kaynakçada yer alan kitaplar için sayfa numarası verilmezken makalelerde makalenin yayınlandığı dergi ya da kitapta hangi sayfalar arasında olduğu belirtilir.
a) Kaynak Gösterme
  1. Kaynakça okuyucuların alıntı yapılan kaynaklardan gerekli bilgileri sağlayacak şekilde yerlerini bilmeleri ve erişebilmelerini sağlayıcı nitelikte olmalıdır.
  2. Her alıntının kaynağı kaynakça listesinde belirtilmelidir.
  3. Kaynakçada yazılan her kaynak mutlaka ana metinde olmalıdır.
  4. İngilizcedeki “ve” anlamındaki “&” işareti Türkçede kullanılmaz.
  5. Kaynakça yazar soy ismine göre alfabetik olarak sıralanır.
  6. Yazarın birden fazla eseri var ve değişik yazarlarla da bazılarını yazmışsa kaynakçada önce tek, sonra iki isimliden başlayarak sıralanır.
  7.  Aynı yazarın tek başına hazırladığı birden fazla eseri veya ortaklaşa hazırladığı eserlerde yayın yılına göre sıralama yapılır. Tarihsel olarak ilk eser hangisi ise ondan başlanır.
  8. Her bir kategori (Yazar, Tarih, Kitap…) virgülle ayrılır.
  9. İsim ve Soy isimler baş harfleri büyük olarak yazılır.
  10. Ana kaynak italik yazılır.
  11. İkinci satır bir TAB içeriden (asılı) olur.

Ekler

Tez metninin ek kısmında, metinle ilgili tablolar, formlar, anket sorularının listeleri, kolay bulunamayacak belgelerin kopyaları, fotoğraf, harita vb. malzemeler bulunur. Bu tür tek bir malzeme için sadece bir ek, birden çok malzeme için de, gerekli görülürse, birden çok ek yer alır. Ekler, birbirinden ayırt edilmesi gerekecek sayıda ise ya büyük Roma (Romen) veya Arap rakamlarıyla, birbirini izleyecek biçimde numaralanır. Her numaranın karşısına, Ek’in mahiyetini belirten bir başlık konulur.

Dipnotlar

(1)Berry, John N.: Educate Library Leaders, Library Journal: 1998,

Yazardan Not: 

Bu yazı serinin son yazısıdır. Umarım akademik yazılarınız için işinizi kolaylaştırmışımdır. Son olarak da Tez Hazırlarken Bilinmesi Gerekenler serisini hazırlarken kullandığım kaynakları toplu olarak yazmak istiyorum. Her bölümün altında yazdım kaynakları ama bir kere daha toplu olarak yazayım, atladığım bir detay olmasın. Biraz garantici bir kişiliğimdir de. :)
Sevgilerimle...
Escrever-comp

Kaynakça:

Cumhuriyet Bilim ve Teknik, Cumhuriyet Gazetesi,2000
AL,Hamza. Araştırma ve yazma metodolojisi, İstanbul: Sakarya Kitabevi, 2005
ALAÇAM, Erol. Bilimsel Etkinlik ve Yayım, Ankara:Tübitak Yayınları, 1995.
ALAKUŞ, Meral. Bilgi Toplumu, Ankara:Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlük Yayınları , 1991.
ANA BRİTANNİCA. Genel Kültür Ansiklopedisi, İstanbul: Ana Yayıncılık, 1987.
ARIKAN, Rauf. Araştırma Teknikleri ve Rapor Yazma,  Ankara:Gazi Kitabevi, 2000.
ARLI, Mine- M. Hamil NAZİK. Bilimsel Araştırmaya Giriş, Ankara: Gazi Kitabevi, 2001.
ARSEVEN, Ali D. Alan Araştırma YöntemiAnkara: Kadıoğlu Matbaası, 1993.
AZİZ, Aysel. Araştırma Yöntemler, Teknikleri ve İletişimAnkara: Turhan Yayınları,1990.
BAL, Hüseyin. Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri , Isparta:Süleyman Demirel Basımevi, 2001.
BAŞ, T. 2001. Anket, Nasıl Hazırlanır, Nasıl Uygulanır, Nasıl Değerlendirilir? Ankara: Seçkin Yayınevi. BOZKURT, Nejat : Eleştiri ve Aydınlanma. Say Yayınları, İstanbul, 1994
BARZUN, Jacques- Henry F. GRAFF. Modern Araştırmacı, Çeviren: Fatoş Dilber, Ankara: Tübitak Yayınları, 2004.
BAYKARA, Tuncer. Tarih Araştırma ve Yazma Metodu, İzmir: İrfan Kültür ve Eğitim Derneği,  1995.
BERBEROĞLU, Ali, İsmail KUTLU. Kütüphane BilgisiKütahyaTürk Kütüphaneciler      Derneği Kütahya Şubesi Yayınları.
BİNARK, İsmet. Arşiv ve Arşivcilik Bilgileri, Ankara : Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 1980.
CEBECİ, Suat. Bilimsel Araştırma ve Yazma Teknikleri, İstanbul: Alfa/ Aktüel Kitabevi, 1997.
DAY, A.Robert. Bilimsel Bir Makale Nasıl Yazılır ve Yayımlanırçev.Gülay Aşkar Altay, Tübitak Yayınları, 1996.
DURA,Cihan. Düşünme Araştırma Yazma, Ankara: Ekin Kitabevi, 2005
ERKUL, İhsan. Araştırma Raporlarında Tertip ve Şekil Meselesi, İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası,  1983.
ERÖZBEK, Neslihan. Bilgi Kaynakları Ders Notları, M.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi, İstanbul, 2003 -2004.
ERÜNSAL, İsmail E.. Araştırma Metodları Ders NotlarıM.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi, İstanbul, 2005-2006.
GÜREL,Celal. Yayın ArşivciliğiAnkara: Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Halkla İlişkiler ve Gazetecilik Yüksek Okulu, 1972.
KALIPSIZ, Abdülkadir. Bilim ve Araştırmaİstanbul: GÜR-AY Matbaası, 1987.
KANDUR, Hazma. Arrangement and Description Ders Notları, 2005-2006.
KARASAR, NiyaziAraştırmalarda Rapor Hazırlama Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara:Bilim Yayınları, 1976.
KARASAR, Niyazi . Bilimsel Araştırma Yöntemi Ankara , Nobel Yayın Dağıtım.1999
KARASAR, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi: Temel Kavramlar, İlke ve Yaklaşımlar, 2000.
KARL. Popper. Bilimsel araştırmanın mantığı, Yapı Kredi Yayınları, 1998
KAVAKÇI, Yusuf Ziya. İslam Araştırmalarında UsulAnkara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 1972.
KURTULUŞ, K. İşletmelerde Araştırma Yöntembilimi, İstanbul: İ.Ü İşletme Fak. Yayını
KÜTÜKOĞLU, S. Mübahat. Tarih Araştırmalarında Usul, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat ,1995.
OR, Oktay. Araştırma El Kitabı: Araştırma Raporlarının ve Tezlerin Hazırlanması ve Düzenlenmesi, İstanbul: Akademi Yayınları, 1973.
ÖZDAMAR,Kazım. Modern Araştırma Yöntemleri, Eskişehir: Kaan Kitabevi 2003
SEYİDOĞLU, Halil. Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, Ankara: Güzem Yay.,1983.
ŞAHİN, M. Abdülfettah. “İlim Ve Bilim”,  İlim ve Bilim Kavramlarının Tahlili, İzmir: Töv Yayınları, 1992.
ŞİMŞEK, Ümit. Araştırma Teknikleri,Yeni Asya Yayınları, İstanbul: Nesil Basım Yayım, 1996.
ŞİMŞEK, Ümit. Araştırma Teknikleri, İstanbul: Morötesi Yayınları, 2003
TÜRKDOĞAN, Orhan. Bilimsel Araştırma Metodolojisi, İstanbul: Timaş Yayınları, 2000.
TÜRKKAYA, Ataöv. Bilimsel Araştırma El Kitabı, Ankara Ün. Siyasal Bil. Fak. Yay., No: 148, Ankara, 1962
ÜSTDAL, M. ve GÜLBAHAR, K. Bilimsel Araştırma Nasıl YapılırNasıl Yazılır?, İstanbul: Beta Yayınları, 1997.
YAZICI, Mehmet. Bilimsel Çalışma ve Yazma Yöntemleri, İstanbul:M.Ü. İ.İ.B.F. Nihat Sayar Vakfı Yay., Çeltüt Matbaası, 1993.
YILDIRIM, Cemal. Bilimin ÖncüleriAnkara: Tübitak Yayınları,1995.
YILDIRIM,Cemal. Bilim Tarihiİstanbul: Remzi Kitabevi, 1983.
YILDIRIM,Cemal. Bilim Felsefesi, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1979.
YOZGAT, Fazıl. Bilimsel Araştırma Metotları, Ankara: Yargı Yayınları, 2001.

Yorumlar

REKLAM

Popüler Yayınlar