TEZ HAZIRLARKEN BİLİNMESİ GEREKENLER - 5

Konu Seçimi

Konu seçimi deneyimli ya da deneyimsiz araştırmacıların sıklıkla karşılaştıkları bir sorundur. Uygun bir konu bulamama araştırmacıyı kaygıya düşürebilir. Aynı şekilde geniş kapsamlı bir konu da araştırmacıyı güçlük içinde bırakabilir.

Çok sınırlı bir konu seçmek, araştırmayı çok dar çerçevede bırakabileceği gibi, geniş kapsamlı bir konuyu incelemek de konunun fazla dağıtılmasına ve sonuçta anlaşılmaz ya da güç anlaşılır bir biçime sokulmasına neden olabilir.

Konu seçiminde başvurulabilecek kaynaklar:(1)

1. Araştırma kurumları
2. Araştırma raporları
3. Her düzeydeki tezler
4. Araştırma kaynakçaları
5. Bilimsel yayınlar: Kitap, dergi, broşür vb.
6. Bilimsel toplantılar
7. Öğretim üyeleri, uzmanlarla tartışmalar
8. Toplum ve tabiat

İster araştırıcı tarafından seçilsin, isterse araştırıcıya incelenmesi için verilsin, konu seçiminde aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:(2)

• Araştırma için gerekli malzeme, laboratuvar ve diğer olanaklar nitelik ve nicelik yönünden yeterli olmalıdır.
• Konu sınırlı olmalıdır.
• Konu ile ilgili verinin bulunup bulunamayacağı göz önüne alınmalıdır.
• Mali olanaklar ve zaman yeterli olmalıdır.
• Konu bir yenilik getirmelidir.
• Konu ilgi çekici olmalıdır.
• Konu bir bilim dalı için önemli olmalı ve bir soruya yanıt verebilmelidir.

Armay’a göre ise Araştırmacının daha konuyu saptamadan önce, kendi olanak ve yeteneklerini nesnel biçimde ortaya koyması, kimi konuların çekiciliği kadar, üstesinden gelinirliğinde hesaplanması; ama bir kez kesin karar verdikten sonra da tüm gücüyle o konuya yönelmesi gerekir. Kararsızlıklar, kuşkular ve duraksamalar; gereksiz zaman yitirilmesi bir yana, yapacağı çalışmanın sonuna değin gönül erinci duymamasına, kişinin kendi tam olarak araştırmaya verememesine neden olabilir. Kararsızlığı yenmenin en güzel yolu, seçim için başlangıçta bir ön çalışma yapmak, o konuda hazırlanmış daha önceki tüm araştırmaların hiç değilse özetlerini gözden geçirmek, bu alanda kendisine yol gösterici durumundaki kişi yada bilim adamının görüşlerinden yararlanmak; ama bütün bunların üstünde yapacağı çalışmanın ülkesine, toplumuna, çevresine ya da en azından kendisine bir yarar sağlayacağına, araştırmacının içtenlikle inanmasıdır.(3)

Konu seçimi: Düşünme + Gözlem + Çalışma + Üretim şeklinde ilerler.

Araştırmada uygun bir konu bulup seçmek sanıldığı kadar çokta kolay değildir. Araştırma yapan kişinin en çok zamanını harcadığı bir aşamadır. Denilebilir ki, konuyu seçme ve yazma için ayrılan zaman, toplam araştırma süreci için ayrılan zamanın en az yarısı kadardır. Bilimsel bir araştırma konusunun seçimi ve ifadelendirilmesi, araştırma işleminin yarı yarıya tamamlanması anlamına gelmektedir.(4)

kaynak: www.old.umut.org.tr

Konu Sınırlandırılması

Başlangıç olarak geniş bir konu seçilip sonrasında sınırlandırılması en idealidir. Yapılacak araştırma için araştırmacının ne kadar zamanı olduğu göz önüne alınarak sınırlamanın yapılması gerekir.

Araştırmacı sınırlamayı seçtiği konunun bir bölümü içinde yapabileceği gibi herhangi bir konuyu belli bir devre içinde inceleyerek de yapabilir.

Konunu sınırlandırılması uygun biçimde yapılmalıdır. Sınırlanan konunun bölümüyle araştırmacının sahip olduğu zaman bir bütünlük göstermelidir.

Geniş bir konu üzerinde çalışılması araştırmayı zorlaştırdığı gibi, dar olması da araştırmayı gereksiz kılar. Konunun genişliği araştırıcının zamanına ve seçilen konuya göre değişmektedir. Konunun sınırlandırılması, o konu hakkında derinlemesine bilgi sahibi olunmasını sağlar.

Yapılacak araştırma için tanınan zaman göz önünde bulundurularak seçilen konular sınırlandırılmalıdır. Bu sınırlandırmayı konunun bir bölümünü ele alarak yapabileceğimiz gibi her hangi bir konuyu belli bir devre içinde inceleyerek de yapabiliriz. Tabi ki sınırlandırma tabii bir şekilde yapılmadır. Sınırlanan konu kendi içinde bütünlük göstermelidir. Bunun yanı sıra konu ile ilgili yaptığımız sınırlandırmayı haklı gösterecek kanıtlar, sebepler ortaya konabilmelidir.(5)

İsim Seçme

Öncelikle dikkat edilecek unsurlardan bir tanesi isminin içeriği yansıtmasıdır. İçerikle direk ilişkili ve dikkat çeken bir isim bulunmalıdır. Bununla birlikte başlığın tam olarak konulabilmesi için çalışmanın sona ermesi gerekmektedir. Çünkü çalışmamıza sürekli yeni bilgiler eklendiğinden içeriği değiştiğinden başlığı da değişir. İçerik ve başlık arasında anlam bütünlüğü olmalı, konu ile başlık tutarsız olmamalıdır. Her zaman konuyu en kısa ve özet olarak yansıtan başlıklar tercih edilmelidir.

Araştırmanın Planlanması

Araştırmanın amaca uygun olarak yürütülmesi ve sonuçlandırılması için bütün aşamaların iyi planlanması gerekir. Alan ya da laboratuvar çalışmaları başlamadan önce araştırma ile ilgili bütün aşamaları bir plana bağlarsa, araştırma başladığında her işin düzenli bir biçimde yürümesini sağlamış olur.

Bir araştırmanın planlanması şu aşamaları içerir:

• İncelenen konunun tanıtılması
• Konuyla ilgili kaynakların taranması
• Amacın belirlenmesi
• Araştırmanın önemi
• Hipotezler
• Zorunlu ve zorunlu olmayan kısıtlamalar
• Kullanılan kavramların tanımı
• Araştırma yöntemi (materyal ve metot)
• Süre ve olanakların belirlenmesi
• Yararlanılan kaynaklar

Zaman Planlaması

Araştırmacı, aynı zamanda, iyi bir işletmeci, iyi bir proje yöneticisi olarak, çalışmalarının zaman ve maliyet planını yapmak zorundadır. Bu amaçla:

1. Ayrıntılı amaçların ve buna dayalı iş paketleri ile aralarındaki en uygun ilişkilerin belirlenmesi,
2. Her iş paketi içindeki önemli işlemlerin gerektireceği insan gücü, süre ile para miktar ve kaynaklarının belirlenmesi,
3. Araştırmanın gerektireceği sanılan toplam süre ve olanaklar ile öngörülen başlama ve bitiş tarihlerinin belirlenmesi gerekecektir.(6)

Dipnotlar

(1)Muzaffer ÜSTDAL Bilimsel Araştırma Nasıl Yapılır, Nasıl Yazılır?, İstanbul: Beta Yayınları, 1997.

(2)Sümbüloğlu, V. ve Sümbüloğlu, K. (2002). Araştırma yöntemleri (Dördüncü baskı). Ankara: Hatipoğlu Yayınları.

(3)Ural Armay, Bilimsel Araştırma ve Teknikleri, İstanbul 1981, Der Yayınları.

(4)Yusuf Z. Kavakçı, İslam Araştırmalarında Usul, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı,1972, s.15.

(5)İsmail Erünsal, Araştırma Metotları Ders Notları, M,Ü:F.E.F, Bilgi ve Belge Yönetimi,2005-2006.

(6)Karasar, N. Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara:2005 Nobel Yayınları.